Nadzieja na ciążę dla pacjentek z endometriozą – Sono HSG z Lipiodolem
W Instytucie Rodziny wprowadzamy wariant badania Sono-HSG z zastosowaniem kontrastu olejowego (Lipiodol Ultra Fluid). Badania naukowe wskazują, że użycie tego kontrastu zwiększa szansę na ciążę u pacjentek z endometriozą lub z niepłodnością o niewyjaśnionej przyczynie. Badanie Sono-HSG weszło na stałe do wachlarza badań związanych z niepłodnością. Okazuje się jednak, że jeżeli do badania użyty zostanie kontrast olejowy, możemy uzyskać dodatkowe działanie lecznicze.
Badanie to łączy w sobie dwie korzyści. Pierwsza – wprowadzenie kontrastu pozwala ocenić drożność jajowodów, a czasami może także poprawić ich drożność. Druga korzyść wynika z zastosowania konkretnego kontrastu, który m.in. moduluje odpowiedź układu odpornościowego i tym samym zwiększa szansę na ciążę.
Lipiodol Ultra Fluid w przyczynowym leczeniu niepłodności
Lipiodol Ultra Fluid to etiodyzowany kontrast olejowy, który w diagnostyce obrazowej jest znany od dawna, bo już od 1901 roku. Mimo, że z biegiem czasu został zastąpiony przez wodne kontrasty, teraz powraca w dziedzinie przyczynowego leczenia niepłodności.
To, co ważne dla pacjentek, które borykają się z niepłodnością to efekt, jaki daje wykorzystanie Lipiodolu Ultra Fluid w ramach diagnostyki drożności jajowodów. Podczas badania kontrast olejowy (Lipiodol Ultra Fluid) przepłukuje jamę macicy i jajniki. Zaobserwowano, że użycie Lipiodolu zwiększało odsetek ciąż po przeprowadzonym zabiegu HSG (histerosalpingografii), w porównaniu do badań przeprowadzonych z użyciem wodnego kontrastu.
Obiecujące wyniki badań dla pacjentek z endometriozą oraz niewyjaśnioną niepłodnoscią
Zauważono, że przepłukanie jamy macicy i jajowodów Lipiodolem Ultra Fluid daje obiecujące wyniki, w szczególności w przypadku pacjentek z endometriozą.
Przeprowadzono badanie „The FLUSH Trial” (2004r.), którego celem było sprawdzenie skuteczności przepłukania macicy i jajowodów u pacjentek z endometriozą oraz bez endometriozy. Jakie uzyskano wyniki? W grupie pacjentek z endometriozą odsetek ciąż wyniósł 47,8 %. To istotnie statystycznie większy odsetek ciąż, niż w grupie pacjentek z endometriozą, u których nie wykonywano tego zabiegu (10.8% ciąż). Wnioski z badań wskazują, że leczenie Lipiodolem może okazać się korzystne w szczególności dla pacjentek z endometriozą. Wskazuje się także na korzyści dla par z niewyjaśnioną niepłodnością.
Kolejną analizę opunlikowano w roku 2014 na podstawie przeglądu 13 badań z grupą kontrolną, który obejmował 2494 pacjentek z zaburzeniami płodności. Okazało się, że przepłukanie macicy i jajowodów kontrastem olejowym daje 3 razy większą szansę na zajście w ciążę w porównaniu z brakiem tej interwencji.
Następne badanie, przedstawione w 2017 roku, z udziałem 1119 kobiet, miało na celu porównanie kontrastu olejowego i wodnego. Badanie dotyczyło kobiet z niepłodnością idiopatyczną, ale bez endometriozy. W grupie 557 kobiet wykonano klasyczne HSG z użyciem kontrastu olejowego. Natomiast, w drugiej grupie 562 kobiet zastosowano w badaniu kontrast wodny. Uzyskane wyniki także świadczą na korzyść zastosowania Lipiodolu Ultra Fluid. W grupie kobiet, w której użyto do badania kontrast olejowy odsetek ciąż wynosił 39,7 %. Dla porównania odsetek ciąż w grupie badanej z użyciem kontrastu wodnego to 29.1%.
Wniosek z powyższych badań pozwala na rozważenie zastosowania Lipiodolu w leczeniu idiopatycznej niepłodności lub spowodowanej endometriozą.
Jeden kontrast, wiele skutków w leczeniu pacjentek z endometriozą
Wskazuje się na dwa mechanizmy działania Lipiodolu Ultra Fluid na zwiększanie prawdopodobieństwa zajścia w ciążę –mechaniczny oraz immunobiologiczny. Kontrast może uwalniać zrosty jajowodowe oraz pobudzać aparat rzęskowy w jajowodach. Co więcej, kontrast olejowy ma większą lepkość niż kontrast wodny, w związku z tym wolniej się wchłania, przez co jego udrażniające działanie jest wydłużone.
Lipiodol Ultra Fluid moduluje także odpowiedź układu odpornościowego. Spośród przyczyn wymienia się wpływ jodu na hamowanie rozwoju bakterii w śluzie szykowym, modulowanie działania komórek odpornościowych (fagocytów) oraz zwiększanie zdolności macicy do przyjęcia zarodka.
Na czym polega badanie?
Badanie wykonuje się tak, jak badanie SonoHSG (sonohisterosalpingografia) a różnica polega na zastosowanym kontraście. Pod kontrolą USG, do jamy macicy wprowadza się cewnik, przez który podawany jest etiodyzowany kontrast olejowy Lipiodol Ultra Fluid. Kontrast przepływa przez jamę macicy oraz jajowody.
Kiedy nie należy wykonywać badania?
Do przeciwskazań należą:
| alergia na lek (Lipiodol) | alergia na jod |
| zapalenie miednicy mniejszej i zapalenie szyjki macicy | okres 30 dni od zabiegów na szyjce i jamie macicy |
| przebyte lub planowane leczenia radioaktywnym jodem | choroby sercowo-naczyniowe lub płuc, nadciśnienie tętnicze |
| jaskra | niewydolność nerek i wątroby |
| ciężki stan ogólny | odwodnienie |
| guz chromochłonny | szpiczak |
| zakrzepica | cukrzyca |
| anemia | choroba tarczycy |
| karmienie piersią | ciąża |
Źródła
Tubal flushing for subfertility (Review) — Monash University
Oil-Based or Water-Based Contrast for Hysterosalpingography in Infertile Women – PubMed (nih.gov)